Kunst maken is topsport. En Montmartre ook.
Ans
21 augustus 2022 

Kunst maken is topsport. En Montmartre ook.


Liever luisteren? Ga naar de podcast Kunst aan Tafel via deze link.

Vandaag ga ik iets bijzonders doen en dat wil ik graag met je delen, zodat het jou misschien ook inspireert. Ik ga mezelf uitdagen. Wat ik ga doen? Ik ga non-stop 50 portretten tekenen in 5 uur.

Oei, waar begin je aan? 

Dat is een hele goede vraag. Ik doe dit natuurlijk niet zomaar. Integendeel. Ik heb een hele goede reden. Volgende week doe ik mee aan het evenement Montmartre Noorden. Dat is een idee wat ikzelf al jaren geleden geopperd heb toen ik in de stuurgroep van de kunstkring zitting had maar wat jammer genoeg nooit van de grond is gekomen. Het is dus een wens die altijd is blijven sluimeren.

Welnu, het mooie is, nu is een groep van drie kunstenaars in Noorden bij elkaar gekomen, t.w. Marja van Loenen, Annet Tersteeg en Sonja van Capel en zij zijn het gewoon gaan organiseren. Nou ja…, gewoon...? Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Uit ervaring weet ik dat er voor zo’n evenement ongelooflijk veel geregeld moet worden en dat het altijd meer tijd kost dan dat je van tevoren had ingeschat. Hulde aan de organisatie dus. Topvrouwen!

En nu ben ik gevraagd om tijdens MontmarteNoorden karikaturen te tekenen. Dat is natuurlijk niet tegen dovemansoren gezegd want dat doe ik graag. Ik teken graag mensen en bij voorkeur in real life. Maar normaal gesproken ben ik dan wel behoorlijk lang bezig en dat kan niet tijdens zo’n evenement van een paar uur. De bezoekers van MontmartreNoorden willen natuurlijk actie zien. En dat kan ik heel goed begrijpen.

Dus het doel van mijn challenge is om mijn tempo behoorlijk op te voeren. Dat doe ik met behulp van mijn kookwekker van de Hema. Deze heb ik speciaal voor MontmartreNoorden aangeschaft en ik heb er nu al een haat-liefde verhouding mee. Maar goed dat hij er zo mooi uitziet, dat verzacht de boel een beetje.

En daarbij komt – ik verkondig dit al jarenlang - kunst maken is topsport. Je kunt en mag van jezelf niet verwachten dat je zonder oefening een topprestatie gaat neerzetten. Een olifant eet je ook niet in 1 keer op. Die verdeel je in porties. En daarom daag ik mezelf uit. Om straks goed beslagen ten ijs te komen. Wat een grappig gezegde trouwens tijdens de hittegolf waarin we nu ten tijde van deze opname verkeren.

Maar Ans, 50 portretten in 5 uur, dat is toch geen kleine portie maar een uitputtingslag? 

Ja, je hebt helemaal gelijk. Het is inderdaad een grote kluif en daarom heet het ook een uitdaging. Maar omdat ik dagelijks teken, en deze stap van het verdelen in kleine porties zodoende onderdeel is van mijn bestaan, is de uitdaging van 50 portretten een première geworden ter voorbereiding op de echte marathon om te kijken waar ik nu sta.
 En vergeet niet: het is ook gewoon geestverruimend en ontspannend, dus heerlijk om te doen. Als je er open voor staat tenminste.

Even terug naar MontmartreNoorden. MontmartreNoorden vindt plaats op zaterdag 27 augustus 2022 van 12 tot 5 uur en is te vinden bij café De Klinker aan de Simon van Capelweg 111 in Noorden. Het leuke is dat de schilders van de Haagse School in de 19e eeuw in dit café bijeenkwamen. Je kent ze wel: Jan Hendrik Weissenbruch, Willem Roelofs en Toon Koster om er een paar te noemen.

Café De Klinker was dé plek waar zij met elkaar een biertje dronken, hun plannen bespraken en hun werk aan elkaar lieten zien. En volgens mij hebben zij hun sporen nagelaten in het café en zijn er nog een aantal schilderijen en foto’s te zien.



Wat is Montmartre nu precies? Voor degenen die er onbekend mee zijn zal ik het uitleggen. Het is alweer jaren geleden dat ik er zelf geweest ben dus het is ook even goed in mijn geheugen graven.

Wikipedia laat me weten dat Montmartre een wijk is in Parijs, gelegen in het 18e arrondissement. Het ligt op een heuvel en van oudsher wonen er veel kunstenaars. De bekendste attracties zijn de Basilique du Sacré-Cœur en de Place du Tertre. Boven op Montmartre heb je een prachtig uitzicht over Parijs. Het is dus geen wonder dat de wijk veel toeristen aantrekt.

Als mensen het over de heuvel hebben, dan bedoelen ze la Butte Montmartre. Butte betekent heuvel of terp. Deze heuvel is 130 meter hoog en daarmee het hoogste punt in Parijs als we de Eiffeltoren niet meerekenen want die is ruim 300 meter hoog. Je moet wel een goede conditie hebben om de wijk te bezoeken, want de wijk kent veel steile trappen en slingerende straten.

De heuvel werd al in de Romeinse tijd bewoond en had toen al een badhuis en een muur. In die tijd stond er ook een tempel die aan Mars, de Romeinse god van de oorlog, gewijd was. Vandaar dat men denkt dat de naam van de heuvel waarschijnlijk is afgeleid van le Mont Martis, de Marsberg.

Een andere verklaring van de naam kan le Mont du Martyr, de martelaarsberg, zijn. Volgens de  overlevering vond hier in de 3e eeuw het wonder van Dionysius van Parijs plaats. Dionysius was de eerste bisschop van Parijs en hij werd door de Romeinen op de heuvel onthoofd. Dionysius was echter niet tevreden over deze plek, dus nam hij zijn hoofd onder zijn arm mee en viel wat verderop dood neer, in de huidige voorstad Saint-Denis, waar hij ook is begraven. Dit is de reden waarom een van de straten die naar Montmartre leidt de naam Rue des Martyrs heeft gekregen.

Maar de heuvel werd ook wel Place Blanche genoemd. Dat kwam omdat hier een kalksteengroeve was waar veel inwoners van het dorp werkten en hun geld verdienden om in hun levensonderhoud te voorzien.

In de 12e eeuw liet koning Lodewijk VI van Frankrijk de kerk Saint-Pierre de Montmartre en een bijbehorend benedictijnenklooster bouwen dat een groot deel van de heuvel omvatte. Ook kwam er een kapel op de plek waarvan men dacht dat de onthoofding van Dionysius had plaatsgevonden.

Tijdens de Franse Revolutie die plaatsvond van 1789 tot 1799 en waarbij de absolute monarchie werd afgeschaft, werd het klooster vernietigd. De ruïnes zijn nog zichtbaar in de laatste overgebleven wijngaard. De heuvel werd erkend als stadje en kreeg een stadhuis aan het Place du Tertre. Tertre betekent ook heuvel.

In 1814, tijdens de Slag om Parijs waren in Montmartre veel Russische soldaten gelegerd. Zij aten in het restaurant “La Mere Catherine” aan het Place du Tertre. Zij zouden tegen de ober Bistro bistro !! geroepen hebben. Nu moet je weten dat het Russisch bistro snel betekent. Hiermee werd het idee van de bistro geboren, een restaurant, waar je snel een eenvoudige maaltijd kunt eten.

In de tweede helft van de 19e eeuw begonnen schrijvers, schilders en bohemiens zich te vestigen aan het Place du Tertre. De wijk was populair. Dat was niet zo vreemd. De huren waren laag en men trof er gelijkgestemden die allemaal in hetzelfde schuitje zaten.

Bekende kunstenaars als Pissarro, Toulouse-Lautrec, Henri Matisse, Van Gogh, Picasso en vele andere schilders hebben in Montmartre gewoond en gewerkt. Parijs was in die tijd het centrum van de kunst, the place to be. Daar gebeurde het. Wat een prachtige tijd.

De wijk was ook aantrekkelijk voor de Parijzenaars vanwege de vele guinguettes. Dat waren cafés waar gegeten, gedronken, gedanst en muziek gemaakt werd en er was veel prostitutie. Het leuke is dat je dat allemaal terug kunt zien in de schilderijen van de kunstenaars uit die tijd.

Le Bateau-Lavoir was een pand waar meerdere kunstenaars hebben gewoond en waar schilders en avant-gardistische schrijvers elkaar ontmoetten. Picasso schilderde hier zijn meesterwerk Les Demoiselles d'Avignon. In 1881 werd het theater Le Chat Noir geopend met waarschijnlijk het eerste kleinkunstcabaret ter wereld. Erik Satie speelde hier piano en het theater werd al snel een hotspot voor zangers en kunstenaars.

Het Musée de Montmartre is gevestigd in meerdere panden in de wijk en er zijn schilderijen en foto’s te zien die de geschiedenis van de wijk typeren. Zowel Renoir, die er o.a. De schommel en Bal du moulin de la Galette schilderde, als Suzanne Valadon hebben hier hun ateliers gehad. Reden genoeg dus om dit museum te bezoeken als je in Parijs bent.

De Belle époque is een periode in de aanvankelijk Franse en Belgische geschiedenis en duurde van het einde van de 19de eeuw tot aan het begin van de Eerste Wereldoorlog in 1914.

De maatschappelijke stabiliteit in deze periode zorgde voor een gunstig milieu voor de ontwikkeling van de kunst.

Op vele kunstvlakken gingen kunstenaars op zeer eigenzinnige wijze nieuwe kunstvormen ontwikkelen. Er werd abstracter gewerkt. Men ging zich distantiëren van de bestaande of gangbare stijlen. De meest bekende voorbeelden hiervan zijn de jugendstil, het impressionisme en het kubisme.
Naast kunstwerken op doek kwam jugendstil vaak terug in reclame-uitingen. Een bekend voorbeeld hiervan zijn de publiciteitsposters van Alfons Mucha.

Wat ik het mooie vind aan Montmartre is dat, ondanks dat het een commerciële attractie is geworden, het toch een romantische en inspirerende stempel blijft drukken op het leven. Natuurlijk ook doorwrocht van nostalgie, maar is nostalgie niet ook een leverancier van ideeën en inspiratie met bijzondere creaties tot gevolg?

Ik hoop dat je het leuk vond om iets te horen over de geschiedenis van MontMartre en dat het je verleidt tot het brengen van een bezoek aan Place du Tertre in Parijs.

Maar breng eerst even een bezoek aan MontmartreNoorden om in de stemming te komen, te genieten van de Franse sfeer. Het is een stuk dichterbij en de moeite waard, al was het alleen maar vanwege het prachtige landschap waar de schilders van de Haagse School furore mee maakten. Ik vind het tof als je bij mij op de stoel komt zitten om je door mij te laten portretteren.

 

 


Over de schrijver
Ans
Wie ben ik? Ik ben Ans Vianen, professional visual artist en eigenaar van Ans Vianen Kunst, een kunstpraktijk, gespecialiseerd in het geven van online cursussen en workshops tekenen, schilderen en schrijven. Ook heb ik mijn eigen podcast KUNSTaanTAFEL waarin ik praat met inspirerende gasten over de betekenis en invloed van kunst op het leven van alledag. Daarnaast heb ik het Kunstcafé opgericht. Een plek waar we met elkaar een halfuurtje tekenen aan de hand van een opdracht. Wat doe ik? Ik leer je hoe je jouw creativiteit optimaal kunt gebruiken. Dat doe ik via teken- en schilderlessen en schrijfworkshops. Via jouw tekeningen, schilderijen en teksten krijg je inzicht in wie je echt bent en wat jij belangrijk vindt in het leven. Je trekt je even terug in je eigen wereldje om je weer op te laden voor alle ballen die je de hele dag in de lucht moet houden. Waarom doe ik dat? Op de eerste plaats krijg je energie voor de dagelijkse klussen die nu eenmaal moeten gebeuren. Je leert onbewust keuzes maken waardoor je zelfvertrouwen automatisch vergroot wordt zonder dat je je daar bewust van bent. Omdat het je leven van alledag een andere kleur geeft. Met elkaar maken we de wereld nog mooier.
Reactie plaatsen